Op weg naar 2024

In 2024 vieren we een dubbel jubileum! In dat jaar bestaan de oudste liederen van Martin Luther 500 jaar en de koraalcantates van Johann Sebastian Bach 300 jaar. Recent onderzoek heeft aangetoond dat daar niet geheel toevallig precies 200 jaar tussen zit en dat deze jaargang cantates van Bach een doel hadden. De oude liederen werden namelijk niet meer altijd goed begrepen, door verouderd of te lastig taalgebruik of door foutieve aanpassingen van de teksten in gezangboeken.

Om de oude liederen in ere te houden moesten ze beter uitgelegd worden aan de kerkgangers en dat is precies waarin de koraalcantates voorzien. Van elk lied wordt de tekst van het eerste vers letterlijk overgenomen in het openingskoor van de gelijknamige cantate. En ook het laatste vers wordt ongewijzigd gezongen als slotkoraal. Maar daartussen worden de verzen omgewerkt tot aria’s en recitatieven, waarin uitleg over de betekenis van woorden, zinnen, begrippen wordt gegeven. Niet alleen in tekst, maar ook in muziek. Bach illustreert met de hele cantate de betekenis van het lied, door de keuze van instrumenten en talloze andere muzikale uitdrukkingsvormen. Onderzoek heeft aangetoond waar die uitleg vandaan komt. In het begin van de 18e eeuw was er een groep theologen die zeer actief informatie over de liederen ging verzamelen en zorgde voor gezangboek-commentaren, dat zijn boeken met uitleg per lied. Bach kende een aantal van deze theologen persoonlijk en het is aantoonbaar dat hij de inzichten uit hun liedcommentaren heeft verwerkt in zijn cantates.

In het nieuwe project L500B300 nemen we je mee naar het jubileumjaar met een maandelijkse nieuwsbrief, waarin we al deze boeiende informatie gaan delen. Wil je meer weten? Bezoek dan de project-website L500B300.nl en abonneer je op de nieuwsbrief.